گزارش برنامه صعود به قله علم کوه "4850 متر" 94/6/5.6

وضعیت توپوگرافی،پوشش گیاهی و جانوری منطقه

علم کوه از لحاظ ارتفاع با 4850 متر دومین قله مرتفع ایران بعد از دماوند است و جزء رشته کوه البرز غربی محسوب می گردد واز لحاظ تقسیمات کشوری در استان مازندران و شهرستان کلاردشت واقع شده است. از لحاظ حدود کوهستان علم کوه از شمال به کوهپایه ها و جنگلهای خزری، از شرق به دره چالوس و از غرب به دره سه هزار و از جنوب به ابتدای دره های الموت وطالقان محدود می شود. منطقه علم کوه حدود 47 قله بالاتر از چهارهزار متر دارد که به این خاطر به آلپ ایران معروف است و علت دیگر معروفیت این کوه بخاطر وجود دیواره 650 متری این کوه می باشد که مسیر های زیادی توسط خارجیان (آلمانها - لهستانیها) و هموطنان اراکی، کرمانشاهی، همدانی، کرجی و... بروی دیواره های آن گشایش گردیده است. از قله های مشهور این کوهستان می توان به علم کوه ، تخت سلیمان ، خرسانها ، مرجیکش ، سیاه سنگ ، چالون ، سیاه کمان ، هفت خوان ، پسندکوه ، لشکرک ، منار ، ستاره ، گردونکوه ، شانه کوه ، کالاهو ، شاخکهای شرقی و غربی ، لنکری و.... اشاره کرد که اکثر قلل فوق الذکر از طریق خط الراس به قله اصلی علم کوه متصل هستند. از یخچال ها هم که در بین این قلل محصوراند می توان به یخچال علم چال ، خرسان ، مرجیکش ، هفت خوان ، اسپیلت ، چالون و.... اشاره کرد و همینطور پناه گاه ها و جانپناه های این کوه هم، فدراسیون رودبارک ، هتل فدراسیون ونداربن ، پناهگاه سرچال ، جانپناه خرسان ، جانپناه سیاه سنگها ، جانپناه گردونکوه را می توان نام برد. البته جانپناهی هم در علم چال احداث شده بود که در اثر حرکت یخچال این جانپناه تخریب شده است و در حال حاضر بیشتر کمپ های صعود به دیواره علم کوه در کنار آن زده می شود .جنس سنگهای این کوه بیشتر از گرانیت می باشد واین موضوع باعث شده که در این کوه غار کمتر بوجود آید. برای صعود به قله علم کوه بجز مسیرهای که بر روی دیواره آن گشایش شده است دو مسیر معمول جهت رسیدن به قله وجود دارد، یکی راه سیاه سنگها می باشد که با گذر از رودبارک ، ونداربن ، دره بریر ، منطقه سر چال وعلم چال و با سوار شدن بر روی یال کوه سیاه سنگها به قله علم کوه میرسد که این مسیر بر روی یال سیاه سنگها مقداری درگیری با سنگ دارد و مسیرحالت ریزشی است و مسیر دیگر که معمولترین و راحت ترین راه صعود به علم کوه است مسیر حصار چال می باشد. ابتدای مسیر کوهپیمایی حصار چال و انتهای راه ماشین رو ، تنگه گلو می باشد. از فدراسیون کوهنوردی رودبارک تا تنگ گلو جاده خاکی بطول21 کیلومتر هست که باید با ماشین شاسی دار طی شود (البته جدیدا متولیان فدراسیون رودبارک از پذیرش کوهنوردان خودداری می کنند و برای اسکان، کوهنوردان را به هتل فدراسیون ونداربن که در 10 کیلومتری فدراسیون رودبارک می باشد هدایت می کنند.

آب و هوای منطقه در زمان اجرای برنامه: نیمه ابری با سرعت باد 34 کیلومتر بر ساعت

مدت زمان پیمایش برنامه

روز اول (5 شهریور ) : عبور با ماشین از قرارگاه رودبارک تا تنگ گلو: (1 ساعت ) پیمایش از تنگه گلو تا حصار چال 2 ساعت) روز دوم(6 شهریور ) : پیمایش از حصارچال تا قله: (4:20 ساعت) مسیر بازگشت از قله تا حصارچال: ( 2 ساعت) مسیر بازگشت از حصار چال تا تنگ گلو: 1ساعت)

شرح برنامه:برنامه تقویم باشگاه کوهنوردی پیام برای روزهای پنجم و ششم شهریور نود و چهار صعود  به قله علم کوه اختصاص پیدا کرده بود. بنا به تصمیمی که در جلسه توجیهی گرفته شده بود، در دقایق آغازین روز پنجشنبه تیمی متشکل از چهار نفر از اعضای باشگاه پیام وچهار نفر مهمان به سرپرستی آقای شریف ا... سیفی حرکتمان را با دو دستگاه سواری یکی از نظرآباد ودیگری از تهران از ساعت 4 صبح پنجشنبه به سمت رودبارک کلاردشت آغاز کردیم.  

 ساعت 8:20 به قرارگاه فدراسیون کوهنوردی واقع در منطقه زیبای رودبارک رفتیم.از ابتدای پله زنگوله نم نم باران با طراوت خاص خودش شروع به باریدن کرد و مارا تا نزدیک منطقه تنگه گلو همراهی کرد. طبق هماهنگی هایی که از قبل سرپرست برنامه انجام داده بود، با یک دستگاه پاترول ساعت 11:40 صبح قرارگاه کوهنوردی رودبارک را برای رفتن به منطقه تنگ گلو که آغاز مسیر پیمایشمان است، ترک کردیم. بعد از نیم ساعت حرکت در جاده های خاکی به روستای زیبای ونداربن رسیدیم. متاسفانه در این منطقه ییلاقی هم تصرف زمین های طبیعی، مخصوصا کنار رودخانه به وفور دیده می شود. ونداربن؛ دو راهی مسیر علم چال (مسیر صعود دیواره علم کوه) و حصارچال، که مسیر صعود ما به قله است، می باشد. به  سمت راست مسیر ما و غرب روستا قرارگاه کوهنوردی ونداربن قرار دارد. در این قرارگاه هم به مانند قرارگاه رودبارک کوهنوردان زیادی دیده می شوند و شلوغ به نظر می رسید. از ابتدای مسیرمان به سمت تنگ گلو، رود سپید، زلال، خروشان و زیبای سردآبرود خودنمایی می کند. انگار با خروش تمام، با پاکی و سپیدی خود، به نبردی نابرابر با تیرگی ها می رود. از روی چند پل فلزی که گفته می شد چند ماهی از ساختن شان می گذشت، گذشتیم. اینک ماشینمان از مسیری ناهموار  عبور می کرد. از آنجایی که سایت های هواشناسی، منطقه را در روزهای اجرای برنامه مساعد پیش بینی کرده بودند، نگرانی برای صعود وجود نداشت. کناره های جاده را، بلندی های پر شیب و دره های عمیق فرا گرفته بود. به منطقه خرم دشت وارد شدیم و از کنار گوسفند سرایی نزیک جاده از روی آخرین پل فلزی رودخانه گذشتیم. بعد از یک ساعت حرکت از قرارگاه، به منطقه تنگ گلو رسیدیم. ارتفاع این مکان که انتهای جاده و ابتدای پیمایش گروه ها است، تقریبا 2800 متر می باشد. دیگر از هوای مه گرفته وبارانی خبری نبود و آسمانی آفتابی را شاهد بودیم. ساعت 12:45 دقیقه از تنگه گلو به سمت حصارچال حرکت کردیم و پس از گذشت از کنار رودخانه ای که از سرشاخه های سرد آبرود است، از چند یخچال کوچک که رود خروشان از زیر آن جاری بود، گذشتیم. گلهای زرد کوچک و برکه هایی که از ذوب شدن یخچال ها به وجود آمده بودند، به زیبایی مسیرمان می افزودند. انگار هر چه ارتفاع می گیریم و بالاتر می رویم، زیبایی طبیعت هم بیشتر می شود. سرانجام پس از 2 ساعت پیمایش ساعت 14:40 به حصار چال زیبا رسیدیم. دشتی سرسبز و خرم در ارتفاع 3700 متری، محصور بین کوههای بلند و برفچال ها و یخچالهای دائمی. دشت، رنگارنگ بود از چادر های نارنجی، قرمز، زرد و آبی انسانهایی عاشق. حصارچال شاید کمتر این همه عاشق کوهستان را تاکنون در آغوش گرفته است. بعد از برپا کردن چهار چادر دو نفره نزدیک هم، ناهار را کنار هم صرف کردیم و مشغول استراحت در هوای خنک شدیم. دو ساعتی از استراحتمان نگذشته بود که قرار گذاشتیم جهت هم هوایی به اتفاق هفت نفر از همنوردان بسمت یخچال خرسان که در ضلع جنوبی حصارچال قراردارد رفتیم که در طول مسیر با همنوردان هفت خوان و برغان کرج برخورد کردیم .سپس در کنار دیواره یخچال و دریاچه زیبایی که از ذوب شدن یخ ها حاصل شده بود عکس های یادگاری گرفتیم و حدود ساعت 20 به چادرها برگشته و پس از صرف شام و نماز ساعت 21:30 به داخل کیسه خوابها رفتیم و قرار گذاشتیم ساعت 4 بامداد از خواب بیدار شویم.

ساعت 4 صبح  ، روز دوم برنامه(جمعه – 6 شهریور ) طبق برنامه از خواب بیدار شدیم . بعد از خوردن صبحانه و آماده کردن کوله های صعود، ساعت 4:40 صبح حرکتمان را آغاز کردیم. پیمایشمان را از پاکوبی که از دشت حصار چال شروع می شد و به دامنه های جنوبی و غربی قله مرجیکش می رفت، انتخاب کردیم. قله مرجیکش با ارتفاع 4580  متر مابین قله علم کوه و دشت حصار چال قرار دارد. بعد از یک ساعت پیمایش، اولین استراحتمان را روی دامنه قله مرجیکش انجام دادیم. ساختار دامنه های قله مرجیکش از تخته سنگ های سیاه نسبتا بزرگ و سست تشکیل شده است که برای عبور از روی آنها باید با دقت عمل شود. در ادامه، دامنه غربی قله مرجیکش را طی می کنیم و به یال جنوبی قله علم کوه می رسیم. یخچال بزرگ خرسان سمت چپ ما خودنمایی می کند. با استراحتی کوتاه نفسی تازه کردیم و انرژی خود را برای عبور از یالی مرتفع و سخت تجدید می کنیم. به سرعت باد سوزناک و سرمای هوا روی یال افزوده می شود. از روی این یال که قله مرجیکش و علم کوه را به هم متصل می کند، روبروی ما، به سمت شمال، چکاد زیبای قله علم کوه قرار دارد و کوهنوردانی که بر فراز قله قرار دارند و به آن صعود کردند به آسانی دیده می شوند. سمت چپ ما در جهت غربی؛ یخچال خرسان، پناهگاه خرسان و قله های آن و قله منار دیده می شود. در سمت راست و جهت شرقی هم، قله سیاه سنگ ها و پناهگاه آن دیده می شود. پشت سر ما هم سمت جنوب قله های مرجیکش، گردنه کوه و لشگرک ها دیده می شود. تیم پیام با قدرت به پیمایش خود ادامه داده است و از چند گروه که زودتر از ما حرکت کرده بودند پیشی گرفته و منتظر شروع آخرین تلاش خود برای صعود به قله علم کوه است. گروه کاملا چهره زمستانی به خود گرفته است. از روی این یال تا قله شیب تند و سنگینی به قله وجود دارد و تیم پیام  مصمم به گذر از آن است. تلاش خود را برای صعود آغاز کردیم و از شیب تند دامنه قله با قدرت و احتیاط عبور  کردیم. چند گروهی جلوی ما نزدیک قله قرار دارند. ترافیکی برای رسیدن به قله و اجرای مراسم روی آن برای گروه ها شکل می گیرد. باد سرد و شدیدی نزدیک قله در حال وزیدن است و قدرت خود را به رخ همه می کشد. بالاخره نوبت اعضای باشگاه پیام می شود که ساعت 9 فراتر از ابرها، سرفراز، برفراز قله علم کوه قرار گیرند. از روی قله به سمت شمال ، یخچال دائمی، عظیم و زیبای علم چال و سرچال و قله های بلند بیشماری دیده می شود. جرات ایستادن روی تیغه قله را سخت پیدا می کنی، وقتی که می ببینی زیر پاهایت دیواره و پرتگاه بلند 650 متری علم کوه قرار دارد و باد شدید هر لحظه قدرت پرت کردن و شکست دادنت را دارد. با علم کوه خداحافظی می کنیم و جای خود را به گروه های دیگر می دهیم. در راه بازگشت از قله مسیر پر شیب دیگری که بصورت شن اسکی بوده را برای فرود انتخاب میکنیم. در این مسیر باید با دقت و احتیاط بیشتری روی سنگ های لغزنده حرکت کرد تا از پرتاب شدن و رها شدن سنگ ها و آسیب دیدن گروههای پیش رو جلوگیری کرد. بعد از طی شدن مسیر شن اسکی و فرود آمدن از شیب تند، به سرعت خود افزودیم و کمتر از 2.5 ساعت به حصار چال و محل کمپ رسیدیم. ناهار مختصری خوردیم و بعد از استراحت کوتاه، وسایل و چادر هایمان را جمع کردیم.و طبق قرار با راننده پاترول بایستی ساعت 14 الی 14:30 برای بازگشت به رودبارک در تنگه گلو می بودیم لذا طبق برنامه ساعت 13:15 دقیقه با زیباییهای حصارچال خداحافظی کردیم و بسمت تنگه گلو حرکت کردیم و ساعت 14:10 دقیق به تنگه گلو رسیدیم. پس از بازگیری کلوله ها وسوار شدن پاترول راس ساعت 14:15بسمت رودبارک حرکت کردیم و ساعت15:45دقیقه به فدراسیون رودبارک رسیدیم.پس از کمی استراحت در فدراسیون ساعت  16:15 با دوستان تهرانی و کرجی خود خداحافظی کرده وبسمت منزل حرکت کردیم. وساعت 22 به هشتگرد وسپس ساعت 22:30 به سلامت به شهر نظرآباد رسیدیم.

سرپرست برنامه و جلودار :شریف الله سیفی
مسئول فنی - محیط زیست وعقب دار: حسین اکبری

مسیر صعود : جنوبی (حصار چال)

نوع برنامه : کوپیمایی نیمه سنگین

تعداد نفرات شرکت کننده :8  نفر

تهیه کننده گزارش : آقای حسین اکبری

منطقه و نحوه دسترسی: استان مازندران ، شهر کلاردشت، رودبارک ، تنگ گلو، حصار چال

اسامی افراد شرکت کننده:

آقایان: شریف ا... سیفی – حسین اکبری – یعقوب دین محمدی و یدا... مهدوی از گروه پیام . وآقایان محمودی – خدایی- یوسفی از کرج  وآقای علی محمدی از تهران

نکات قابل توجه تخریب محیط زیستی: ساخت و ساز غیر مجاز در اطراف رودخانه از رودبارک به سمت تنگه گلو

نکته مثبت محیط زیستی: کاهش گله های گوسفند مشاهده شده در منطقه حصارچال